Wie betaalt de prijs voor onze kleding?

Kinderarbeid - SOMOZolang wij als consument ons niet of nauwelijks afvragen waar onze spullen vandaag komen, zullen weinig industrieën het amper iets kunnen schelen hoe en waar de spullen gemaakt worden. Áls ze maar gemaakt worden. En het liefst zoveel en goedkoop mogelijk. De kledingindustrie is zo’n industrie. En hoewel de druk op de producenten een paar jaar geleden met een convenant even werd opgevoerd en iedereen walgde van de arbeidsomstandigheden van arbeiders, is de consument weer in slaap gedut. Een shirt voor € 4,95 bij Primark. Prima toch? Whatever!

Waarom zijn winkels als Primark en H&M zo goedkoop?

Een echte keuze maken tussen de moraal of de portemonnee blijft een lastige. Bij een keten als Primark, H&M of C&A haal je voor een relatief laag bedrag veel kleding. Mooi voor jou, maar niet voor de mensen die het moeten maken. Zodra je een extreem goedkoop shirt in je handen hebt, mag je jezelf best eens de volgende vragen stellen:

  • Is dit shirt gemaakt door een volwassene of een kind?
  • Krijgen deze arbeiders het minimumloon daadwerkelijk uitbetaald?
  • Hoe gezond is de werkomgeving waarin met arbeid moet verrichten?
  • Hoeveel dagen per week moeten deze mensen werken?
  • Krijgen de mensen doorbetaald tijdens ziekte?
  • Hoe is de zorg na een bedrijfsongeval?
  • Wie betaalt de kosten van de zieke?

Lang werken en vaak honger

Daar sta je natuurlijk niet bij stil. Je hebberige ogen loeren naar al die coole producten en je hebt in deze economie geleerd dat je vooral je geld moet uitgeven. Wat kijk je nou nog? Koop dan! Het zou bovendien ondankbaar zijn als je het niet koopt. Er heeft immers een moeder letterlijk hard voor gewerkt. Grote kans dat ze dat zeven dagen per week doet, zonder vakantie, zonder het zien van haar kinderen. Wel met veel honger en weinig slaap. Want 3 uur overwerken is vrij normaal. Werk weigeren is geen optie. Er zijn geen vakbonden die de arbeidsomstandigheden van werknemers beschermen, so you are on your own. Fabrieken hebben de macht en als je niet wilt werken; voor jou tien anderen. En dan hebben we het nog niets eens over de kinderen die in deze industrie worden ingezet. The True Cost gezien? Bij deze:

Werkslaven

Dit is geen stukje tekst uit een toneelstukje. Dit is hartstikke echt. Het gebeurt. Nu. In landen als Bangladesh, China, India… landen die het niet zo nauw nemen met minimumlonen en arbeidsomstandigheden. Landen die zwichten voor het geld. Omdat deze mensen als ware werkslaven in zulke erbarmelijke omstandigheden massa’s kleding maken, kunnen de Zara’s, H&M’s, C&A’s, Primarks of de nog niet genoemde Cool Cats en Vero Moda’s dus kleding voor een appel en ei aan jou verkopen. Lief, maar niet schattig. Toch nog maar even de film hier kijken als je er aan voorbij bent gegaan.

Wat is dan de oplossing?

Die is er wel, maar daar ga jij als goedkope consument niet blij van worden. Eerlijke kleding kost namelijk meer. Best logisch, want er is ten eerste meer toezicht op de arbeidsomstandigheden. De arbeidstijden zijn eerlijker, de lonen zijn naar verhouding en de werkomgeving is vaak schoner, netter en bovenal minder gevaarlijk. Soms zijn de grondstoffen ook nog eens eerlijker en dat is de optelsom die een shirt een stuk duurder maken. Daaruit volgen meteen twee vragen: wil je dat betalen? En kan je het betalen? Beantwoord vooral die vragen eens voor jezelf?

Hoe weet je of kleding eerlijk is?

Dat blijft natuurlijk moeilijk. De fabrieken staan immers niet om de hoek, dus zelf checken gaat een beetje moeilijk. Wel vind je tal van onderzoeken en nieuwsitems die gaan over de eerlijkheid van onze kleding. Gun jezelf eens de gelegenheid om te googelen en kritisch te lezen naar alles wat je hierover vindt. Wie weet kan deze checker je inzicht geven. De site heeft een aantal criteria waarop kledingwinkels worden beoordeeld. Van duurzaam materiaal tot kinderarbeid. Degene zonder sterren en uitroeptekens houden weinig rekening met mens (of kinderen) en milieu. Over de 3,5 (op 5) sterren van H&M kan je natuurlijk twisten. Ook bij dit Zweedse bedrijf zijn de misstanden nog lang niet uit de wereld, maar ze zijn inmiddels op gebied van mens en milieu wel sterk aan het verbeteren. Elke verandering is moeilijk en vergt tijd. Een ontwikkeling die we graag en scherp zullen blijven volgen.

Chaos aan informatie

Het moge duidelijk zijn dat een helder overzicht echt ontbreekt. De kledingindustrie die een paar jaar nog gezamenlijk trots een convenant tekenden voor betere arbeidsomstandigheden in lagelonenlanden, hebben tot dusver hun beloftes nog lang niet (allemaal) waargemaakt. Dat blijkt uit dit zorgelijke rapport dat begin februari 2017 door SOMO (Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen) werd gepresenteerd. In het rapport zien we dat bedrijven als H&M, Primark, C&A inderdaad hun problemen in India hebben opgelost, door simpelweg hun productie te verplaatsen naar het nog kwetsbare Myanmar. Maar wat moet je nu allemaal geloven?

Eerlijke schoenen

Wat je kan wél doen?

Ik kan niet in de portemonnee van mensen kijken. Ik denk immers dat mensen die erg weinig te besteden hebben niet staan te springen om een eerlijkere prijs te betalen aan de makers. Omdat ze het simpelweg niet kunnen. Hoe helder en treffend het verhaal over de misstanden hierboven ook is. Aan hen dus meer mijn vraag om de prijzen die ze betalen nooit als vanzelfsprekend te ervaren. De kleding wordt gemaakt door mensen die het naar verhouding net zo slecht hebben. En eigenlijk gewoon nog slechter.

Voor de mensen die wel iets meer en zelfs veel meer kunnen besteden zou ik aanraden om zich meer te verdiepen in eerlijke kleding. Een paar leuke tips staan op de site Het Kan Wel. Ga vooral op zoek naar wat je kan doen en wat je daarmee kunt veranderen.

Mijn keuze

En ikzelf? Ik haal indien het budget toelaat steeds meer kleding bij eerlijke winkels. Zo komen twee truien en een spijkerbroek van Nukuhiva, de winkel van Floortje Dessing. En kocht ik onlangs sokken die van het merk Solmate Socks. Deze sokken zijn gemaakt van gerecycled katoen. Verder probeer ik de bestaande kledingkast zo “op” mogelijk te dragen. Zo zoek ik beetje bij beetje verder en gaat deze verandering stap voor stap.

Ook hier op naar meer eerlijkheid.

Nukuhiva - FairTrade Kleding - Vegan en duurzaam shoppen in Utrecht

Foto’s: SOMO, Kuyichi en Randy Gasper

One thought on “Wie betaalt de prijs voor onze kleding?

  1. Voor dames is Wolf and Storm een echte aanrader! Vrouwelijk, stijlvol en elke aankoop wordt door eigenaresse Marlieke persoonlijk toegelicht. En mensen met een klein budget kunnen ook in de sale misschien goed terecht.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *